Toeren = Trekkracht

De meeste auto's hebben een toerenteller. Toch weten lang niet alle caravanners hoe ze daarnaar moeten kijken om de maximale trekkracht uit hun auto te halen.

Toeren = Trekkracht

De trekkracht van een auto staat in de folder. En dan bedoel ik niet het maximaal trekgewicht, maar de hoeveelheid kracht die de motor heeft om de caravan te trekken. Bij de specificaties wordt die kracht aangegeven in paardenkrachten en het koppel van de motor. Toch is voor de prestaties vooral de manier hoe de chauffeur omgaat met de auto bepalend voor de trekkracht.

Koppel en vermogen

Vaak wordt gezegd dat een motor met een hoog koppel of draaimoment (Nm) gunstig is als caravantrekker. Dat klopt, maar als je met een caravan wil rijden heb je uiteindelijk toch vermogen (kW) nodig. In ‘Jip en Janneke taal’ is het vermogen bepalend voor de totale hoeveelheid trekkracht die de motor kan leveren en geeft het koppel de wijze aan waarop dat gebeurd. Het vermogen van de motor, oftewel de arbeid aan die de auto moet verrichten, wordt immers bepaald door het koppel van de motor te vermenigvuldigen met het toerental.

Onderweg zijn we vooral geïnteresseerd in de totale trekkracht van de auto. Daarvoor wordt de kracht van de motor via de versnellingsbak overgebracht naar de wielen van de auto. En juist de manier waarop de chauffeur dat doet door het toerental te ‘regelen’ bepaald voor een groot deel de prestaties op de weg.

In de trekkrachtgrafiek is de kracht aan de wielen af te lezen. Pas vlak bij het maximum toerental neemt de kracht af.

Toeren

Het toerental van de motor kan je aflezen op de toerenteller, maar door veel caravanners wordt de toerenteller niet of niet juist gebruikt. Er wordt vaak gedacht dat je maximale trekkracht hebt bij het toerental waarop het maximum koppel beschikbaar is. Bij veel moderne turbomotoren is dat zelfs al vanaf 1500 toeren. Bij dat toerental draait de motor het meest efficiënt en is inderdaad het draaimoment het grootst, maar dat wil niet zeggen dat je dan ook de meeste trekkracht hebt om te rijden. Immers als het koppel bij 3000 toeren nog net zo hoog is als bij 1500 toeren dan is het vermogen bij 3000 toeren twee keer zo groot. Het toerental heeft dus grote invloed op de trekkracht van de auto.

1700 toeren: Misschien wel het maximum koppel, niet de maximale kracht!

Sportief rijden

In raceauto's is de toerenteller een prominent instrument waarop de coureur kan zien wanneer die moet schakelen. Kijk naar de Formule 1 met beelden vanuit de cockpit als je Max Verstappen ziet versnellen. Net voor het maximumtoerental wordt er opgeschakeld. Eigenlijk is het rijden met een caravan de ultieme vorm van ‘sportief’ rijden. Immers je wil met een zware combinatie af en toe toch redelijk snel vooruitkomen en daarbij de maximale kracht van je auto benutten.

Snelwegen met hellingen in het buitenland vragen om een 'sportieve rijstijl'.
Ga je fietsen dan wil je misschien niet het zo snel mogelijk maar wel zo comfortabel mogelijk rijden zonder je knieën te overbelasten. De kracht in je benen (vergelijk met de kracht van de motor) is in elke versnelling gelijk. Maar als de weg omhooggaat, schakel je op de fiets terug naar een kleiner verzet. Daardoor kan je gemakkelijker trappen om met een iets lagere snelheid, omhoog te komen. Met een auto is het niet anders. Het is beter om met wat meer toeren te rijden dan met vol gas bij een laag toerental in een hoge versnelling. De interne krachten binnenin de motor zijn dan kleiner terwijl je voor betere prestaties zelfs minder gas hoeft te geven.

Terugschakelen

Bij het rijden met een caravan moet je eigenlijke steeds het toerental van je motor aanpassen aan de omstandigheden. Wanneer je moet schakelen hangt af van de kracht die je op een bepaald moment nodig hebt. Heb je weinig kracht nodig en geef je dus weinig gas, dan kan je gerust in een zo hoog mogelijke versnelling rijden. Dit is het meest comfortabel en bovendien draait een motor bij het toerental waarop het maximum koppel beschikbaar is erg efficiënt en bij lagere toerentallen zuinig. Heb je juist wel veel kracht nodig en trap je het gaspedaal ver in (meer dan driekwart), dan kan je als algemene vuistregel aanhouden dat je beter kunt terugschakelen naar een lagere versnelling waardoor de motor meer toeren gaat maken. Op de snelweg is het heel normaal om niet de hoogste versnelling te gebruiken.

Bij accelereren, en zeker bergop, moet je rekening houden dat na het opschakelen de auto terug zakt naar een veel lager toerental. Je hebt dan ook opeens veel minder kracht ter beschikking. Daarom zal je op een steile helling veel verder moeten door trekken (naar een hoog toerental) voordat je doorschakelt naar een hogere versnelling.

Voor auto’s met een automatische versnellingsbak geldt hetzelfde. Veel moderne automaten en zeker die met een CVT doen dit uit zichzelf goed. Anders kan je de automaat handmatig terugschakelen, maar dwing de automaat nooit om in een te hoge versnelling te blijven rijden omdat je anders te veel lawaai hoort. Bij sommige automaten kan je voor een sportstand kiezen. Met de caravan zorgt dit veelal voor een beter schakelgedrag.

Bijna elke automaat kan je ook met de hand schakelen

Comfortabel rijden

Bij het ‘nieuwe rijden’ hebben we geleerd juist vroeg op te schakelen en bij lage toeren te rijden. Solo is dat prima, maar met een caravan moet je dit vergeten. Daarnaast vinden veel mensen het geluid van hogere toerentallen vervelend, maar technisch kan dat geen kwaad. Wil je toch zo veel mogelijk hogere toerentallen vermijden dan zal je een veel sterkere trekauto moeten kopen met een hoog koppel. Maar ook dan is het voor je auto nog steeds beter zodra je echt trekkracht nodig hebt, om voldoende toeren te houden en regelmatig terug te schakelen.

Auto's met een CVT kiezen heel goed hogere toerentallen als kracht nodig is. Sommige mensen (niet-techneuten) vinden dat juist een nadeel.

Reacties:

Leendert schreef op 20 August 2020 om 13:51

Ik neem aan dat je bij meer toeren ook een betere koeling van de motor
krijgt. Helaas was dit bij mij niet het geval dit jaar. Of ik moet de plank mis slaan. De motor werd bij mij zo warm dat de airco zichzelf uitschakelde. Wach nog steeds op antwoord van de garage.

MarkS90 schreef op 23 August 2020 om 16:28

Meer toeren betekent dat het koelwater sneller door de motor stroomt maar als de radiator z'n warmte niet kwijt kan houdt het gewoon op.
En wat bedoel je met het antwoord van de garage? Staat de auto daar voor controle of iets anders?

ferdy schreef op 23 August 2020 om 17:10

Er zijn auto motoren met een elektrische water pomp die pas harder gaat werken na gelang de temperatuur van het motorblok. Vroeger ging dat wel op, meer toeren draaien de kachel op rood , en dan zwetend hopen dat het goed gaat. Tijden zijn zo goed als voorbij ..gelukkig.

Menno (Caravantrekker) schreef op 24 August 2020 om 15:02

Als een motor het te warm krijgt dan moet die te hard werken. Het enige dat dan helpt is minder hard rijden en zorgen dat de motor zijn warmte beter kwijt kan. Dus airco uit, en verwarming aan 😉
Meer of minder toeren maakt daarvoor (netto) weinig verschil.

Leendert schreef op 29 August 2020 om 10:41

Ik rij een VW Passat uit 2016 2.0 met 150PK
Dan hebben jullie even een beeld bij de auto. Hij staat nu bij de garage vanwege zeer hoge motor temperatuur met trekken van de caravan.
de olie temperatuur liep regelmatig op tot 120+ graden.
Uit veiligheid schakelt het systeem dan zelf al de airco uit. of ik nu 80-90-100 reed maakte daarbij geen enkel verschil.
Ik vermoed omdat de trekhaak er later is onder gezet, het koelvermogen te laag is.

ferdy schreef op 29 August 2020 om 13:03

Bij de 2.0 tdi diesel 150 pk is het vaak de oliekoeler die verstopt raakt door verkoling. Maar je vermeldt niet of het een diesel is..?

MarkS90 schreef op 31 August 2020 om 12:45

Ergens denk ik een verstopte koelwaterradiator. Of door vliegjes in de lamellem of door inwendige verstopping. Een nieuwe radiator kan al veel helpen.

Leendert schreef op 03 September 2020 om 13:43

Ja klopt, het is een diesel.
de garage zegt dat er een storing zat op de koelvin. hij zou te zwaar draaien. Volgens hun hebben ze er een nieuwe in gedaan. Als ik er na kijk ziet het er niet nieuw uit. Hij zou toch schoon of er nieuw uit moeten zien.... het viel onder garantie dus geen kosten.....ben benieuwd

ferdy schreef op 03 September 2020 om 16:16

De 2.0 tdi heeft twee koelvinnen naast elkaar een grote en een kleine, in rust stand draaien die met de hand altijd zwaar dat is normaal omdat je aandrijving ook mee draait, ook in de vrij loop. Maar goed :hoop dat het opgelost is...

Leendert schreef op 04 September 2020 om 15:52

Nou die van mij heeft maar één koelvin.
gaat trouwens om een passat van 2016

ferdy schreef op 04 September 2020 om 16:25

Oké nou succes er ermee...

ferdy schreef op 06 September 2020 om 10:37

Het is een koeler pakket, en die kan je als geheel vervangen, de lamellen doorblazen of karcheren gaat gemonteerd niet lukken. Best een complex koelsysteem met EGR koeler en olie koeler en heel veel sensors. Zo eenvoudig als een radiateur en een thermostaat is het al lang niet meer.

Gijs schreef op 14 September 2020 om 13:22

Reeds 30 jaar rij ik met diverse auto’s en caravans. Altijd in de 4e versnelling met 3000 touren op de snelweg. Een snelheid van 80 km is zeer relaxt rijden. In heuvelachtig landschap terug schakelen naar de 3e versnelling en op touren houden. Gaat al jaren uitstekend.

J.F.Zeemeijer schreef op 10 November 2020 om 22:55

Het verbaast mij altijd op de weg dat de auto met caravans harder rijden dan 90...Waarom moet het harder? Ik rijd meestal tussen de 80 - 90. Lekker relaxed. Bij mij begint de vakantie als ik ga rijden. Waarom zou ik haast hebben. En wat maakt die hogere snelheid uiteindelijk in tijd uit? Bijna niks. Ik zet de auto op de cruisecontrol (heb automaat) en geniet van het rijden en de omgeving. Daarbij rijd je ook wat zuiniger..maar daar moet het niet omgaan tijdens de rit. We leven in een jachtige wereld en dat merk je overal. Het moet allemaal snel en liever vandaag dan morgen.En bij dat harde rijden kost het je toch meer energie. Bewaar toch die energie voor andere leuke dingen.

Thomas Stokhof schreef op 23 June 2021 om 17:42

Inderdaad belangrijk, op toeren houden.Heb ik in de vrachtwagen wel geleerd. Dubbelclutchend en al. In mijn oude camper op basis van een Mercedes 310 heb ik toen meteen bij (tweede hands) aanschaf een forse toerenteller laten monteren en calibreren.
Maar nu: met onze oude dame mag je bijna nergens meer komen en dus overwegen wij een Toyota RAV4 AWD Hybride aan te schaffen met aan de haak een Lunar 462.
Echter, de RAV4 heeft geen toerenteller, wel een goede automaat. Berg op en af wil ik wel graag weten of het motortje zich wel lekker voelt. Kan er op zo’n hybride ook een toerenteller gemonteerd worden of is dit onzin? Hoe er mee om te gaan? Ben benieuwd.

Eric Hendriks schreef op 23 June 2021 om 20:58

Voor je telefoon kan je een app (torque) downloaden of kopen.
Samen met een elm327 dongel kan je dan veel waardes tijdens het rijden bekijken.

Eric

Thomas schreef op 23 June 2021 om 21:40

@Eric. Dank! Even gegoogeld en wat een mogelijkheden!Weer wat geleerd.

Th H Mulder schreef op 07 August 2021 om 15:21

In de rubriek 'Toeren' wordt gesteld, dat bij een hoger motortoerental maar bij gelijkblijvend draaimoment ('koppel') van de motor de aandrijfkracht van het voertuig toeneemt. Dit lijkt te mooi om waar te zijn en is dan ook niet correct. Om dit aan te tonen gebruik ik de bekende formule:

F = Md . i / Rw

waaruit is af te lezen, dat bij een gelijkblijvend draaimoment (Md) en als de overbrengingsverhouding (i) niet veranderd (niet schakelen) en de wielstraal (Rw) ook niet (geen lekke band) de aandrijfkracht ook niet kan veranderen.

In de blog wordt verklaart, dat de aandrijfkracht moet toenemen, omdat door het hogere toerental (met constant draaimoment) het vermogen toeneemt. Dat klopt, maar de voertuigsnelheid neemt ook evenredig toe. De volgende formule (ik heb haar eerder vermeld) geeft aan dat bij een evenredige verandering van vermogen (P) en snelheid (v) de aandrijfkracht (F) gelijk blijft.

F = P / v

In de verwachting iets aan onduidelijkheid te hebben weggenomen.

N.B. Stel twee auto's rijden met gelijke snelheid. Welke auto is in staat de hoogste aandrijfkracht te leveren? Autocoureurs maken hier veel gebruik van.

Menno (Caravantrekker) schreef op 07 August 2021 om 16:22

@Mulder,

Uw reactie gaat volledig voorbij aan de essentie van dit Blog. Bovendien stel ik niet uw theoretische stelling dat bij een hoger motortoerental en gelijk blijvend koppel van de motor de aandrijfkracht toeneemt. Uiteraard gaat het dan ook om gelijke snelheid waardoor de kracht aan de wielen groter is (doordat er in een lagere versnelling gereden wordt).

Welke auto het sterkst is bij gelijke snelheid? De auto die (bij gelijk koppel bij het toerental) zoveel mogelijk toeren kan maken. Kijk maar naar de trekkrachtgrafieken 😉

Th H Mulder schreef op 07 August 2021 om 19:14

Het antwoord is: De auto met het hoogste vermogen! Het product van draaimoment en toerental.

Th H Mulder schreef op 15 August 2021 om 16:31

@Menno

In uw laatste weblog dicht u mij een theoretische stelling toe, die ik echter nooit heb gesteld en waarbij u zelf ontkent haar gesteld te hebben, net name: "bij een hoger toerental en gelijk draaimoment neemt de aandrijfkracht toe".
In tegendeel, het is uw stelling en ik citeer uit de rubriek "Toeren":

"Er wordt vaak gedacht dat je maximale trekkracht hebt bij het
toerental waarop het maximale koppel beschikbaar is."

Is dit dan niet zo? En vervolg met het citaat verder op:

"Bij dat toerental draait de motor het meest efficient en is inderdaad
het draaimoment het grootst, maar dat wil niet zeggen dat je dan
ook de meeste trekkracht hebt om te rijden."

Onder deze omstandigheden, zoals gesteld in voornoemde rubriek, neemt het toerental toe. Verdere handelingen worden niet vermeld. Het voertuig bevindt zich dus in een eenparige versnelde beweging en dit gebeurt onder invloed van een CONSTANTE kracht (zie formule 1).
Verder verantwoordt u, in het laatste deel van uw rubriek, impliciet dat door het toenemende vermogen de aandrijfkracht toeneemt. Er wordt dan voorbij gegaan aan het evenredig toenemen van de snelheid met het motortoerental, waardoor de aandrijfkracht gelijk blijft (zie formule 2).

Een bestuurder kan dan onder deze omstandigheden denken, dat bij een eenparig versnelde beweging van het voertuig de aandrijfkracht toeneemt. Dit kan leiden tot motorschade en lijkt mij ongewenst.

De aandrijfkracht zou mogelijk verhoogd kunnen worden. Het is mij niet bekend of u deze mogelijkheden (o.a. terugschakelen) hier vergeten hebt te vermelden. Deze mogelijkheden staat echter niet in uw rubriek expliciet vermeld en dat zou voor de volledigheid wel m.i. gewenst, zelfs vereist, zijn.

Mij lijkt dan ook mijn eerste reactie volledig 'essentieel'.