Berg-remsystemen

Er zijn drie hulp-rem-systemen om een helling af te rijden zonder dat de caravanremmen te warm worden: ITBS, ARC en RBS
Caravantrekker heeft ze bekeken.

Berg-remsystemen

De meeste mensen maken zich meer zorgen helling op dan helling af. Dat is niet geheel terecht. Immers bij het afdalen krijgen de remmen het zwaar te verduren en is de kans op oververhitting reëel. Om de autoremmen te ontzien wordt geadviseerd om bergaf zoveel mogelijk af te remmen op de motor. Solo gaat dat prima maar met een aangekoppelde caravan wordt het een ander verhaal. Recent zijn een drietal systemen op de markt verschenen waarmee het wel mogelijk is om veilig een helling af te rijden. Het Integrated Trailer Brake System (ITBS), Actief Rem Controlesysteem (ARC) en de Downhill Rembeschermer (RBS) hebben we bekeken en getest.

Oplooprem

De oplooprem van een caravan is simpel en mechanisch werkend. Op het moment dat de auto remt, duwt de massa van de caravan tegen de auto. Door deze duwkracht (oploopkracht) wordt het schuifstuk voor op de dissel ingedrukt en worden vervolgens de caravanremmen geactiveerd. Dit werkt prima bij normaal gebruik op een vlakke weg. Gaat de weg bergaf en rijdt de auto met een constante snelheid naar beneden (afremmend op de motor) dan drukt de caravan continue tegen de auto en blijven de caravanremmen gedurende de gehele afdaling in werking. Het gevolg is dat de remmen oververhit raken waarna ze niet meer goed functioneren. Niet alleen gevaarlijk omdat de remwerking minder geworden is maar in het ergste geval functioneren de remmen ook na afkoeling niet meer en is er een aanzienlijke schade.

Afhankelijk van de gemonteerde oploopdemper en het gewicht van de caravan gebeurt dit al op hellingen vanaf zo'n 4% bij lage snelheid en vanaf 6% als de snelheid hoger is (autosnelwegen). Uiteraard kan dit weinig kwaad op een kort stukje maar als het lange afdalingen betreft met enkele honderden meters hoogte verschil is de standaard oplooprem eigenlijk ongeschikt.

Een dergelijke helling is eigenlijk niet goed af te rijden met caravan.

Controle

In de auto is niet te merken dat de caravan langdurig aan het remmen is en ze (te) heet worden. Handige doe-het-zelvers maken een verklikker die aangeeft of de caravan remt of monteren een draadloze temperatuursensor aan de wielen. Zonder dergelijke hulpmiddelen is de enige andere mogelijkheid om tijdens het afdalen regelmatig te stoppen en te controleren of de caravanremmen heet zijn en dan te wachten totdat ze afgekoeld zijn.

Integrated Trailer Brake System (ITBS)

ITBS is in oktober 2014 is op de kampeer en caravanjaarbeurs door Triorep geïntroduceerd en wordt door Trailer Safety Engineers op de markt gebracht. Een electro-pneumatisch besturingssysteem wordt gekoppeld aan de bestaande oplooprem en zorgt er voor dat het schuifstuk, de oplooprem, niet ingedrukt kan worden zolang de voetrem in de auto niet gebruikt wordt. Na het loslaten van de voetrem zorgt de compressor in de disselkast er voor dat het schuifstuk weer gestrekt wordt. In geval van een storing blijft de originele remwerking behouden.

Daarnaast heeft ITBS een slingersensor die juist de rem aantrekt als een slingering waargenomen wordt (vergelijkbaar met ATC van Alko). Omdat na het loslaten van de voetrem in de auto de compressor er voor zorgt dat het schuifstuk weer gestrekt wordt gaat achteruitrijden gemakkelijker. De kosten inclusief montage bedragen 2480,- euro. Het systeem snoept zo'n 15 kg af van het laadvermogen. Wintersporters wordt aangeraden een extra luchtontvochtiger te laten monteren. ITBS kan van buitenaf onzichtbaar worden ingebouwd.

ITBS onder de disselafdekking

Besturing en compressor in de disselkast

Actief Rem Controlesysteem (ARC)

ARC is een hydraulischsysteem dat er net als bij ITBS ook voor zorgt dat de caravan alleen kan remmen als vanuit de auto de voetrem wordt bedient. Er wordt een hydraulische cilinder ingebouwd bij het schuifstuk en een kleine besturingseenheid in de disselkast. De besturingseenheid is verbonden met de constante stroomdraad en krijgt een signaal via de remlichten. Staat het systeem 'onder spanning' wordt het schuifstuk tegengehouden en kan het praktisch niet meer ingedrukt worden, waardoor de caravanremmen ook bij een grote oploopkracht niet in werking komen.

ARC wordt geleverd met een draadloze verklikker die informatie geeft over het al dan niet remmen van de caravan. Extra op dit systeem is een 'strekautomaat' te bestellen die er voor zorgt dat na het remmen met de auto de caravan nog even wat langer doorremt waardoor de oplooprem door de trekkende auto gestrekt wordt. De prijsindicatie voor ARC is 1175 euro en 1750 euro voor de versie met strekautomaat.

Hydraulische cilinder op het schuifstuk

Besturingseenheid in de disselkast

Downhill Rembeschermer (RBS)

De RBS is niets meer dan een mechanische gasveer die naast het schuifstuk van de oplooprem gemonteerd wordt. Hierdoor remt de caravan wat later en minder waardoor de oplooprem op een ook helling ook minder remt. Immers de kracht om het schuifstuk in te drukken (de oploopkracht) is groter geworden. Voor een afdaling moet je handmatig, via een handle op de RBS, deze inschakelen en na de afdaling weer uitschakelen. Denk er aan dat de remwerking van de caravan op dat moment verminderd is ook als normaal geremd wordt. De auto zal een groter remvermogen moeten leveren en de remweg is iets langer. De RBS wordt voor 350 euro aangeboden.

RBS uitgeschakeld

RBS ingeschakeld

Test in de praktijk

In Zuid-Limburg hebben we ITBS, ARC en RBS op een aantal verschillende hellingen in de praktijk getest. Met de RBS hebben we op de remmentestbank nog een paar aanvullende metingen gedaan.

De test combinatie boven op de Gulperberg

Het ITBS werkt in praktijk perfect zonder dat de bestuurder iets merkt van het systeem. Doordat de oplooprem tijdens normaal rijden altijd gestrekt is, is die nooit voelbaar. Ook niet bij drempels in de weg bijvoorbeeld waardoor het rijcomfort in de auto toeneemt.

De rem van de caravan komt alleen in werking als met de voetrem geremd wordt. ITBS strekt direct en vol automatisch de combinatie zodra de voetrem wordt losgelaten. Prettig op autobaan hellingen en nadat gestopt is voor een stoplicht voel je in de auto nooit meer dat de oplooprem los komt bij het wegrijden. Ook het achteruitrijden gaat geheel schokvrij.

De chauffeur kan 'gewoon' naar beneden rijden zoals je dat ook zonder caravan zou doen door op de motor af te remmen en af en toe bij te remmen met de voet. Je hoeft geen extra rekening meer te houden met de caravan(remmen). De temperatuur van de remtrommels loopt daarbij niet meer op tot te hoge temperaturen. De 'anti-slinger' functionaliteit hebben we niet inde bergen onderzocht.

ARC is direct actief zodra de caravan is aangekoppeld en aangesloten is op de permanente stroom vanuit de auto. Het werkt ongemerkt en ook op steile hellingen (15% tot 18%) waarbij op de motor wordt afgeremd komen de caravanremmen niet in werking. Met de bijgeleverde draadloze verklikker in de auto is de status van de caravanrem goed te controleren. Na een remactie met de voet is het soms nodig door kort gas te geven, de combinatie te strekken. Dit vraagt wel om een bewuste actie en controle van de bestuurder via de verklikker.

Gelukkig is als optie is een 'strekautomaat' leverbaar. Deze zorgt ervoor dat de caravan na het remmen nog even blijft doorremmen waardoor de oplooprem door de trekkracht van de auto gestrekt wordt. In de praktijk werkt dit heel gemakkelijk en geheel automatisch zodat de bestuurder geen aandacht meer hoeft te besteden aan de verklikker die aan geeft of de combinatie gestrekt is.

Een led verklikker in de sigarettenaansteker in auto geeft aan dat de caravanremmen daadwerkelijk aan het remmen zijn.

De Downhill Rembeschermer (RBS) moet voor een afdaling met de hand worden ingeschakeld. Dit gaat eenvoudig door een handle naar boven te draaien maar heeft wel als nadeel dat eerst een stopplaats gevonden moet worden. Met ingeschakelde RBS blijven de remmen op de testcaravan buiten werking op hellingen tot zo'n 10%. Op steilere hellingen ging onze testcaravan van 1500 kg licht mee remmen (maar minder dan zonder RBS). Helaas ontbreekt een verklikker die de status van de rem aangeeft waardoor 'het strekken' op gevoel moet plaatsvinden. Desondanks zal op de meeste bergwegen naar verwachting de RBS de caravanremmen voldoende beschermen tegen oververhitting. Aandachtspunt is wel dat bij ingeschakelde RBS de remwerking van de caravan minder is waardoor de totale remweg van de combinatie toeneemt en de krachten op de auto groter worden. Bedenk ook dat de remwerking van de oplooprem mogelijk niet meer voldoet aan de eisen die de EU stelt. Aan de voet van de berg moet ook weer een stopplaats gevonden worden om de RBS uit te schakelen.

De test combinatie onder aan de Gulperberg

Conclusie

Alleen al vanwege het prijsverschil zijn de systemen eigenlijk niet met elkaar te vergelijken. Rijd je een enkele keer een langere helling naar beneden dan is RBS wellicht voldoende om je caravanremmen te beschermen. Voorwaarde is wel dat de caravan niet te veel weegt t.a.v. de auto en de auto een remsysteem heeft met veel reserve. Maar wil je een onder alle omstandigheden perfect functionerend systeem met volledige controle over de oplooprem waardoor elke helling veilig gereden kan worden? Dan is ARC en ITBS de hogere aanschafprijs zeker waard. ITBS is vooral interessant omdat het beschikt over een perfecte 'strekfunctie' en tevens een antislingersyteem heeft. Die automatische 'strekoptie' optie raden we zeker aan bij ARC. ITBS is momenteel het meest verkocht.

Voor- en nadelen:

	Standaard oplooprem	Met ARC (met strekautomaat)	Met RBS ingeschakeld	ITBS
Bedieningsgemak	+	+ (++)	-	++
Vlakke weg	+	++	--	++
< 5% helling	+	++	+	++
5 - 10% helling	-	++	+	++
> 10% helling	--	++	-	++
Strekken	-	-/+(++)	+	++
Achteruitrijden	-	+	-/+	++