Stabilisator

Peter Beckers vraagt op 1 november 2014:

We rijden met een Mitsubishi Space Star 1.6 van 2002,
En we hebben in augustus 2014 een Rapido 38 hefcaravan van 1999 gekocht met stabilisator. Nu is mijn vraag kan je ook zonder stabilisator rijden ?.
We rijden alleen op de vlakke weg in Nederland richting kust.
Met minimale belading. Caravan tot 940 kg.
Midden van het land naar kust Rockanje.

Met vriendelijke groet
Peter Beckers
Harmelen

Reacties:

Caravantrekker (Menno) antwoordt op 1 november 2014:

Een stabilisator is niet verplicht of nodig en bij een kleine caravan ook iets minder zinvol. Goed beladen is belangrijker.

Ton Groenendijk antwoordt op 2 november 2014:

Hoewel ik zelf ook een stabilisator heb, heb ik toch nog steeds enige bedenkingen bij het apparaat. Het is wat Menno zegt: een juiste belading is belangrijker dan het hulpmiddel dat de stabilisator altijd zal blijven. Bovendien herinner ik aan een test die in een grijs verleden door de ANWB werd uitgevoerd. Bij het misgaan van een combinatie door slingeren werd door de combinatie zonder stabilisator gewaarschuwd dát het mis ging en was de zaak nog te corrigeren. Bij ingeschakelde stabi werd er niet gewaarschuwd en ging het in één keer helemaal mis. dat houdt niet in dat het een onnuttig apparaat is, maar het is geen remedie voor onjuiste belading, te snel rijden of ander ongezond gedrag. Het geeft een beetje rust in het weggedrag, maar vergroot de mogelijkheden niet. Enne.. voor de discussie losbarst: ze kraken en maken herrie, maar dan weet je tenminste dat-ie het doet en éénmaal op de plek waar ze écht werkzaam zijn, nl. op de snelweg hoor je ze niet meer.

Bob antwoordt op 2 november 2014:

Toen ik voor eerst een caravan kocht, in 1992 was ik ervan overtuigd dat er een stabilisator op moest. Dus die werd gemonteerd. Na het verslijten van een stel schoentjes, dus vele jaren later werd besloten dat ding alleen op de autowegen in te schakelen, daar de caravan lekker rustig achter de auto volgt. Veel te lastig om een stabilisator wel of niet te gebruiken onderweg. Je moest eerst naar een parkeerplaats etc. Dus nu wordt de stabilisator niet meer gebruikt. Misschien makkelijk praten met een Constructam als caravan, maar wist ik veel toen ik hem kocht. Conclusie: Probeer eens hoe het rijdt met en zonder stabilisator.

Jasper antwoordt op 2 november 2014:

Eigenlijk een vraag die de essentie raakt.
Want bij hoeveel druk op de schoentjes doet ie wat ie moet doen, of eigenlijk wat je er van mag verwachten?
Ongewild heb ik in de loop der jaren de ervaring opgedaan dat het lastig is om 'm er steeds af en weer op te zetten. En de problemen met het gekraak. En dus ook het schoonschuren van de kogel en de schoentjes. En de keus voor alle lapmiddelen die er voor aanbevolen worden. Met aan het slot de hamvraag: hoeveel moet ie nu knijpen om een redelijke stabilisatie te hebben?
Niemand die het weet. Het enige dat er bij een beurt wel eens gebeurt is het vervangen van de schoentjes. Maar of en waarom dat nodig was? Dat kon ik zelf ook wel.
Dus, dacht ik bij mezelf, als de fabrieksinstelling ook maar een slag in de lucht is, vind ik het ook prima als ik het comfort heb van dat ding en verder geen gezeur. Hij hoeft echt geen 100% te werken, maar 50% of zo mag ook.
En dat blijkt al jaren goed en tot tevredenheid te werken.
Als advies zou ik dan ook meegeven: gebruik 'm gewoon en veeg de kogel even flink af met een ouwe lap voor je 'm aankoppelt.

PieteR antwoordt op 3 november 2014:

Ik heb eens een oude man met een momentsleutel gezien en die mompelde iets van 120 Nm....
O ja, op de plek van de dopmoer zat een kogel...

Die kogel ging in de koppeling, de stabilisator werd aangeklemd en toen werd er aan die momentstang getrokken.

Heb ik dat toen goed verstaan, Menno?
(Niet dat jij die oude man bent, natuurlijk) 😉

Caravantrekker (Menno) antwoordt op 3 november 2014:

Volgens mij heb je dat goed verstaan, maar ik heb John ook wel eens 160 Nm horen mompelen 😉

Theo Gerrits antwoordt op 3 november 2014:

De stabilisator kent een lange geschiedenis. Pioniers van de slingerbedwingers waren in de weer met stangen frictieschijven en half elliptische veerpakketten etc. Vaak was de frictie instelbaar door een grotere of verhoging van de aanspanning. De meest bekende waren de D-B stabilisator (John Sanders) en de RBS stabilisator van Brink (Staphorst)
Daarnaast waren er nog enkele Duitse en Franse merken en typen, duistere constructies!
Met John heb ik in de fase van de D-B stabilisator, vele malen discussies gevoerd over de grote van het stabiliserend vermogen. Circa 90 Nm was de uitkomst.
Het gaat immers om de eerste instabiele bewegingen te
neutraliseren. In grote lijnen kon en kan ik me daar in vinden. De RBS stabilisator met frictie schijf was van soortgelijke waarde, echter deze kon je behoorlijk op stellen tot een hogere waarde. Bij de komst van de stabilisatorkoppeling zagen we dat de dempingswaarde aanmerkelijk hoger lag. Westfalia als eerste op de markt met waarden rond of net boven de 200 Nm. Andere merken volgde met ook waarden tussen de 150 á 200 Nm.
De Stabifix met de instelbare frictieprop was variabel en instelbaar tot circa 180 Nm.
De stabiliserende koppeling werd als veiligheid koppeling in de markt gezet. Je kunt je afvragen of dat heden ten dagen dit nog zo is. Ik ben die mening niet toegedaan.
De snelheden zijn verhoogd, de caravans zijn in massa en maatvoering enorm toegenomen. Je vraagt je af of je nog zonder kunt! Bij een juiste en goede belading en een verantwoorde snelheid zou je kunnen veronderstellen dat dit niet direct noodzakelijk is, maar door de indeling van de caravans lijkt het me wel verstandig de stabilisator te gebruiken die een waarde van tenminste 100 Nm behaald.
Bij een BOVAG onderhoudsbeurt wordt de frictie van de stabiliserende koppeling met een 50 mm kogel en een momentsleutel gemeten.

Met vriendelijke groet

Theo Gerrits
Caravan Advies Nederland
0651927837

Willem1 antwoordt op 3 november 2014:

Op de werking van de stabilisator is de wet Mohr - Coulomb van toepassing. (zie wiki)
Kortweg zeg deze wet dat indien de kracht hoog genoeg is de wrijvingsweerstand totaal zal verdwijnen.
Op de stabilisator van toepassing betekent dit dat indien je deze te hoog zou instellen de chauffeur plots en zonder waarschuwing zijn caravan onhoudbaar langszij ziet komen.

Caravantrekker (Menno) antwoordt op 3 november 2014:

Wilk rustte 50 jaar geleden al haar modellen standaard uit met een stabilisator (Safe-Car). Dit waren twee dubbel werkende schokdempers aan de zijkant van de koppeling. Helmut Wilk deed praktijk proeven om de wegligging te verbeteren (en de luchtweerstand te beperken) en ik kan uit eigen ervaring vertellen dat de wegligging destijds erg goed was. Probleemloos reed mijn vader 130 km/u met een Wilk achter zijn Mercedes.


De standaard stabilisator van Wilk (ook de koppeling was met een sleutel tegen diefstal te beveiligen!

De wet van Mohr - Coulomb is m.i. niet van toepassing en zeker niet in natuurkundige zin. Voor het gevoel kan het zo lijken dat de caravan geen slingerneigingen vertoont met een stabilisator maar toch 'ineens' gaat slingeren. De chauffeur had die beginnende slingering (die gedempt wordt) toch al in het stuur en de auto kunnen/moeten voelen, waardoor die slingering niet meer 'opeens' is.

De mate van slingering wordt bepaald door de demping. Met een stabilisator is die demping altijd (lineair) groter dan zonder en daardoor is de veiligheid met stabilisator altijd groter.

Janka antwoordt op 3 november 2014:

Dus samenvattend kan de vraag van Peter beantwoord worden met "nee, het is niet nodig"

Willem1 antwoordt op 3 november 2014:

Een goed beladen combinatie met een ervaren chauffeur komt zonder slingerdemper ook wel op zijn bestemming. Echter heeft dit niets te maken met de rijafstand of de vlakheid van de weg, er zijn vele onvoorziene factoren welke tot slingeren kunnen leiden.
Gezien Peter hier de vraag stelt bespeur ik onzekerheid cq onervarenheid, waarom wil Peter zonder rijden?
Ik zeg baat het niet het zal zeker niet schaden.

Anko antwoordt op 3 november 2014:

"Echter heeft dit niets te maken met de rijafstand of de vlakheid van de weg, er zijn vele onvoorziene factoren welke tot slingeren kunnen leiden."

Met dat laatste ben ik het wel eens. Met de eerste twee delen niet persé.

Ik denk, als ik naar mezelf kijk, dat ik op een rit van 2 uur of nog minder gemiddeld wel wat alerter ben, dan wanneer ik er al 6 of meer uren op heb zitten. Nee, dat zou niet moeten. Maar dat is wel zo. En ik denk dat dat voor bijna iedereen in meer of mindere mate geldt.

Daarnaast zal je snelheid op een afdaling eerder ongemerkt iets verder oplopen dan op de vlakke weg. Ook hier geldt: zou niet moeten, maar gebeurt wel.

Dus wat mij betreft kan de keuze tussen wel / geen stabilisator wel degelijk afhangen van de lengte van de reis en de bestemming.

Bert antwoordt op 3 november 2014:

O.a Menno en Janka gaan door voor de duizend gulden. 😉

Laat ik het zo uitleggen (aanvullen): nodig zou een goed werkende (afstelling, slijtage) stabilisator niet moeten zijn. Ter beoordeling van de chauffeur (lastig genoeg als je weinig ervaring hebt) moet een combinatie ook zonder in werking gestelde stabi tot een hogere dan in Nederland toegestane snelheid veilig stabiel moeten rijden.

Zelfs als je: één keer een beperkte (kleine) of zelfs meer resolute li/re beweging maakt met je stuur. Doe dit dus niet pas als je opgetrokken hebt tot 100, want de kans dat er iets misgaat is groot!

Duurt het tot rust komen na het rechtuitsturen (!!) te lang al bij lagere snelheden, dan ga je niet je stabi inschakelen, maar je hele combinatie (qua belading etc.) optimaliseren, verbeteren.

Op die manier kun je een niet meer dan redelijke indruk van de stabiliteit die een combinatie in zich heeft verkrijgen. Let wel: dit is een lastige procedure en eigenlijk alleen door een ervaren caravanner die ook nog gevoel heeft voor de materie te realiseren.

Daarmee weet je nog steeds niet wat de feitelijke grens is (lees: nog net veilige (??) kritische snelheid), hooguit een indicatie. Heuvelaf is die k.s. lager dan heuvelop! Je weet ook niet hoe snel dit uit de hand kan lopen bij de ene of de andere combinatie.

Ook ik weet niet 100% zeker of de juiste procedure* volgen erger voorkomt. Tot nu toe is het bij duizenden cursisten-combinaties altijd goed gegaan, dus dat stelt gerust. 😉

Heeft een stabilisator dus zin?

Ja: Het ding verhoogt die vermaledijde onbekende vage 'kritische snelheid'. Nee: het laat je vaak onbewust in het ongewisse over de stabiliteit, waardoor je de kans loopt verrast te worden. En het kan snel gaan!*

* De juiste procedure is stuur recht en direct afremmen, de snelheid kort maar krachtig met zeg 20 km verlagen. Beslist niet tegensturen, maar vertragen.

Janka antwoordt op 4 november 2014:

Zin, ja..noodzakelijk nee...
Maar wat heb ik nou aan die guldens.😭😂

RobD antwoordt op 4 november 2014:

" Nee: het laat je vaak onbewust in het ongewisse over de stabiliteit, waardoor je de kans loopt verrast te worden."

En dat wil ik nu net niet. Ik wil ten alle tijden 'voelen' wat de auto, c.q. combi doet. En juist dat voelen is vele van ons niet (meer) gegeven. (Te) soepele vering, iets te vaag stuur (wat meer voorkomt dan men denkt, ook bij nieuwe auto,s) want het comfort moet tellen, en net iets teveel elektronica die het ons allemaal 'makkelijker' moet maken.
Zo ook de stabi! Omdat men niet voelt dat er wat gaat gebeuren, is de uiteindelijke actie A: te laat en B: heel vaak verkeerd.

Benno antwoordt op 5 november 2014:

Hartgrondig mee eens.

Quirien antwoordt op 5 november 2014:

Nog een die het eens is.
Jammer dat je in de auto vaak de eletronishe hulpmiddelen niet meer uit kunt zetten om het gevoel te ondervinden.
Hoewel je bij de dure versies je juist weer allerlei zaken kunt inschakelen.

@Janka, zie ik weer van die leuke tekens, is het nu wel wat ik misschien denk of weer de smily's die er niet op willen.(grapje)

Janka antwoordt op 5 november 2014:

Dat zijn inderdaad die smilies die links naast mijn balk staan op het toetsenbord van mijn Ipad. Ik was het vergeten dat ze niet werkten op dit forum..
Sinds juni van dit jaar rijden wij met een nieuwe Sprite Alpine Sport in den rondte..hierop zat standaard een stabilisatiekoppeling.
En na zo'n 15 jaren gereden te hebben zonder zo'n koppeling moet ik zeggen dat het enige wat opvalt is het comfort. Het rijdt net iets rustiger.
Maar als deze er niet op had gezeten was er ook geen man overboord geweest. Daarom blijf ik van mening dat zo'n koppeling eigenlijk overbodig is. Maar ja, hij zit er nou eenmaal op hè? 😉 en dit is de juiste smilie!

Louis antwoordt op 5 november 2014:

Ik bak het nog wat bruiner, en houd zelfs de trekkogel in het vet zoals laatst in een eerder draadje vermeld, en het stabihendel staat standaard altijd omhoog.
Bij iedere andere caravan knobbel ik de belading en kogeldruk net zo lang uit tot het naar m'n zin is (zonder eenmaal op de camping alles weer te moeten verhuizen)
Daar veranderd tijdens het bezit dan ook nooit meer dan een paar kilo aan .
Ik voel in de showroom dus altijd met deels ingedraaide pootjes of dat te verwezenlijken lijkt.
(En kan wel raden wat er dan in het hoofd van de zwijgende verkoper omgaat)
Maar ik hoef nu eenmaal geen uitvoering met een leeg al hoge kogeldruk waarbij het vaste bed ook nog eens voorin zit.
De auto moet leeg bij mij ook altijd minstens 100 kg zwaarder zijn dan het maximaal toegestane caravan gewicht.
Ik schrik dan ook nooit van een zijwindvlaag o.i.d., en vind het juist prettig ontspannen rijden om ook een beetje te kunnen blijven voelen wat er gaande is.
In de handel wordt de bijna heilig verklaarde stabilisator wel altijd genoemd tijdens het verkooppraatje ,maar over die veel belangrijkere belading en gewichtsverhouding auto/caravan ben ik nog nooit vrijwillig geadviseerd .
Zakelijk gezien misschien enigszins begrijpelijk, maar eigenlijk onverantwoord gezien de gemiddelde onwetendheid bij de consument.
Zeker omdat men betreffende de wat meer lucratieve onderhoudsadviezen het woord veiligheid nogal eens in de mond durft te nemen.
( Maar goed, ik loop weer eens uit het onderwerpspoor ...)

Peter antwoordt op 6 november 2014:

Aan Willem:
Willem ik rijd al 25 jaar met een caravan in de vakantie,s . Maar op deze Rapido hefdak caravan zit een stabilisator maar op al deze andere caravans ben ik die niet tegen gekomen vandaar mijn vraag over het rijden met zo,n ding.
Ik ben inmiddels 74 jaar en rijd al 30jaar schade vrij ook met de caravan.
Maar ga niet meer met zo,n slurhut naar het buitenland.
GR Peter

Peter antwoordt op 6 november 2014:

Ik heb besloten om een poosje met de stabilisator te rijden ,en daarna zien we wel weer.

Bedankt alle anderen voor de tips.
Peter

John antwoordt op 7 november 2014:

Uitgaand van een Alko koppeling waar de schoentjes links en rechts van de kogel zitten. Door de wrijving van alle, vele bochten slijten niet alleen de schoentjes maar ook de kogel, vooral bij wat oudere kogels en veel caravanners. Die word dus langzaam ellipsvormig i.p.v rond. Wat voor een effect heeft dat bij een onverwachte slinger? In hoeverre is er nog sprake van demping?

Caravantrekker (Menno) antwoordt op 7 november 2014:

Ooit heb ik meer dan 100.000 km getrokken met dezelfde kogel en (grotendeels) met een Alko. De kogel was merkbaar aan de voorzijde afgesleten en niet daar waar de schoentjes zaten. Later met een Stabifix die voor en achter 'klemt' kwam er bij het maken van een bocht enorme spanning op omdat de diameter van de kogel dan iets groter was.

Het metaal van de (oude) alko schuurt denk ik nog meer dan de schoentjes. De nieuwere lako's hebben overigens ook voor een schoentje en is slijtage mogelijk meer gelijk verdeeld.

Janka antwoordt op 7 november 2014:

Maar meer dan 100.000 km...ik denk dat de gemiddeld huistuinenkeukenkampeerder daar niet snel aan toe komt. 😉

Reageren kan niet meer!

Terug naar het overzicht van vragen